پانزدهم خرداد - قیام علیه قوای بیـگانه
احرار جنگل این روزها قیامی را آغاز کردند که فکرش بسیاری از دولتمردان در ایران و کشورهای منطقه را به رعشه می انداخت. نبرد با قوای انگلیس ، قدرتِ اول دنیای آن روز کاری بود که جوانمردان گیلک و بسیاری از احرار ایرانی در گیلان و به رهبری نهضت جنگل شروعش کرند .
اواسط خرداد 1299 بود که نهضت جنگل به رهبری میرزا کوچک جنگلی پس از اطلاع یافتن از نقشه ی شوم انگلیس ها قیامی را پایه ریزی کردند . قوای انگلیس که قبل از ان با تصرف بغداد- تا حدودی کل عراق ـ آرزوی آلمان ها در رسیدن به قلب آسیا از طریق احداث خط برلین- بغداد نقش بر اب کرده بودند ؛ اکنون می خواستند از پیشروی آلمان ها در منطقه قفقاز که نقشه احداث خط برلین ـ بخارا را در سر داشتند جلوگیری نمایند . انگلیس ها که آن روزها خود را اولین قدرت منطقه و دنیا می دیدند، این اقدامات را از جهت عام المنفعه بودنش و نه برای دلسوزی ملتهای مظلوم منطقه ، بلکه برای غارتاموال و علی الخصوص نفت عازم این مناطق می شدند . از طرفی برای ورود به منطقه ی قفقاز هیچ مسیری بهتر از بندرانزلی و آستارا وجود نداشت ، حال آن که کلیه این منطق تحت کنترل قوای نهضت جنگل و جنگلی ها بود . هیئت اتحاد اسلام که بسیاری آنرا نهضت جنگل و یا کمیته ی می نامند ،با گذشتن ستون نظامی قوای انگلیس تحت هر شرایطی از گیلان مخالفت نمود . خیلی از آنها حتی با خود عهد کردند تا بیرون راندن دشمن از خاک وطن موهای صورت خود را اصلاح نکنند .
در این بین روباه پیرِ سیاست ـ انگلیسی ها ـ از طریق مصاحبت با نیروهای خسته ی روس که راه بازگشت به روسیه بودند و اغوای فرمانده ی آنان ـ بیچراخوف ـ جنگ منجیل را انداختند .
جنگلی ها که با سه هزار نیرو آماده ی درگیری با آنان بودند . ناگهان خود را در جنگی نابرابر دیدند . جنگی که با وجود استمهال 24 ساعته ی فرمانده ی قوای روس زودتر آغاز گردید و بلافاصله انگلیس ها هواپیماهای جنگی خود را از قزوین به منجیل اعزام نمودن . این جنگ تا حدی نابرابر بود که براوین سفیر کبیر شوری در ایران بیانیه ای به این مضمون صادر می کند : « قزاقان تحت فرماندهی بیچراخوف که در منجیل و رودبار جنگ جریان دارد و فدائیان استقلال ایران را به خاک و خون کشیده اند جز قوای متفقین نبوده ، داوطلب و زرخرید جهانگیران انگلیسی اند . »
قیام جنگلی ها علیه قوای بیگانه اگر چه با شکست مواجه شد و حتی چندی بعد باعث فروپاشی نهضت جنگل گردید ؛ اما اصلِ این قیام به مانند قیام رئیس علی دلواری در جنوب ایران بیانگر روحیه ی ضد استعماری مردم ایران در برهه های از زمان شد .
نهضت ادامه دارد ...
پی نوشت : پانزدهم خرداد ماه ، سالروز آغاز قیام جنگل علیه قوای بیگانه در سال 1299 است .