جنگ جهانی اول بود . انگلیس تا قزوین آمده بود ولی نمی توانست به گیلان برسد . انگلیسی ها گمان نمی کردند در ایران نیرویی باشد که مجبور باشند با هواپیما به آن حمله کنند اما جنگلی ها اینگونه بودند وعده کرده بودند تا قوای خارجی از کشور خارج نشوند ، موهایشان را اصلاح نکنند . این را خوب است کسانی که می پندارند جنگل و جنگلی ندای جدایی را سر داده بود بخوانندو آنها که فکر می کنند جمهوری گیلان بهانه ای می شد برای جدایی سایر اقوام از ایران و غافل از آنند که چند سال قبلش انقلابیون چه کردند؛ تا تهران آمدند دوباره سلطنت را به سلطنت به خاندان پادشاهی واگذار کردند و سرخوش از انقلابی بودن به خانه هایشان بازگشتند .


کوچک جنگلی


نهضت جنگل برآمده از متن مردم بود . صدای مردم و خواست آنان بود . مردمی که تا آن روز روی خوشی را در زندگی ندیده بودند و خسته از ارباب و رعیتی به میرزا پناه برده بودند. « جنگلی ها به استثناء یک عده معدود که از فلسفه انقلاب و طرز توسعه و تکامل و به ثمر رسیدنش اطلاع داشته اند بقیه عبارت بودند از مشتی کاسب و زارع و خرده مالک و روشنفکر و پیشه ور که به کلی از امور سیاسی و نقشه های جنگی و استراتژیکی بی بهره بوده اند و در عوض تعلیمات نظامی و سیاست مدرن ، روح و قلبشان از محبت به نوع و میهن پرستی جلا و درخشندگی داشت . »

نهضت جنگل که مسلحانه از سال 1294 و با حضور چند تن از اعضای هیئت اتحاد اسلام از جمله میرزا شروع بکار کرده بود و جسته و گریخته در گیلان و مازندران دست به اقداماتی میزد تصمیم می گیرد دست به قیامی جانانه بزند . جنگل و جنگلی وقتی دید دولت مرکزی خاک ایران را آشیانه و خوابگاه اجنبی کرده است نتوانست طاقت بیاورد و خود دست بکار شد. این بود که سوم خرداد 1299* قیامی را اغاز کرد که سرانجام ان اگرچه غم انگیز ولی برای همیشه ی تاریخ جاودانه باقی ماند . آنها در این راه دولت مرکزی را مقصر اصلی می دانستند و مخالف حضور نیروهای نظامی بیگانه در ایران بودند و قیام خود را به قصد خونریزی آغاز نکردند : « ما قبل از هرچیز طرفدار استقلال ایرانیم . استقلالی به تمام معنی کلمه یعنی بدون اندک مداخله ی هیچ دولت اجنبی – اصلاحات اساسی مملکت و رفع فساد تشکیلات دولتی که هر چه بر سر ایران آمده از فساد تشکیلات است . ما طرفدار یگانگی عموم مسلمانانیم، این است نظریات ما که تمام ایرانیان را دعوت به همصدایی کرده خواستار مساعدتیم . »

* برخی این تاریخ را اوسط خرداد ماه می دانند که که البته می تواند معتبر تر باشد .

لینک های مرتبط:
بزرگمردی به نام دکتر حشمت (مطالب نا گفته)
زندگی نامه میرزا کوچک
روزنامه جنگل
ماجرای یک نامه